Freatische lagen aka vrije grondwaterlagen
De meeste mensen hebben al gehoord van grondwater en grondwaterlagen. Weet jij wat een freatische grondlaag juist is? In deze tekst leggen we uit wat dit is en waarom het interessant is voor Opensource.brussels.
De freatische grondlaag is een watervoerende laag, bevindt zich tussen 0 en 30 meter diepte en is water doorlatend. Onder de freatische laag zit een slecht doordringbare laag (zoals klei). De freatische laag wordt sterk beïnvloedt door neerslag via infiltratie en staat zodoende sterk onder invloed van de seizoenen. Je kan ze zien stijgen en dalen naar gelang het seizoen: in de zomer ligt ze lager dan in de winter.
Freatische laag (credits: Leefmilieu Brussel)
De dieper gelegen Artesische lagen zijn begrensd door ondoordringbare lagen (“aquiclude” op onderstaande afbeelding). In het Brussels Gewest worden deze stroomopwaarts aangevuld met regenwater, in het Vlaamse en Waalse Gewest. De reden hiervoor is de hoge aanwezigheid van ondoordringbare bedekking in het Brussels Gewest.
In Brussel is de scheiding tussen beide de lagen de Zand en klei van Kortrijk aquitardsysteem die een bijna ondoordringbare barrière vormen (cfr. “aquiclude” op de afbeelding van Leefmilieu Brussel).
Quid Opensource.brussels?
Water dat op werven wordt opgepompt komt uit de freatische laag. Het is belangrijk om de stand van het grondwater in het oog te houden omdat deze van belang is voor de bodemgesteldheid; onder andere voor vochtige gebieden, beken en rivieren. Daarnaast is een sterk verlaagde grondwaterspiegel ook problematisch voor de stabiliteit van gebouwen. Er kunnen lokaal zettingen optreden.
Op de onderstaande grafiek van Leefmilieu Brussel is zichtbaar dat de Lineaire aanvulling (paarse stippellijn) sinds 1976 sterk gedaald is. Om negatieve effecten te voorkomen moet de hoeveelheid opgepompt grondwater steeds onder het niveau van de aanvulling blijven.
Impact van de mens?
De historische trends tonen aan dat we de verkeerde kant uitgaan: sinds 2001 is er een daling te merken in de absolute toestand van de freatische laag. Zoals je op de onderstaande grafiek van kan zien, zijn de momenten van lage en zeer lage grondwaterstand langduriger geworden sinds 2001 in Vlaanderen.
Voor meer informatie over grondwater en haar verschillende lagen, kan je terecht op de blog van Marijke Huysmans, professor grondwaterhydrologie en hydrogeologie: https://grondwatermythes.blogspot.com/
Daarnaast is onderstaande filmpje van KQED Quest in het Engels ook zeer leerrijk.
Bronnen:https://leefmilieu.brussels/soorten grondwaterlagenleefmilieu brussels, tabel van de hydrogeologische eenheden van de BHGhttps://leefmilieu.brussels/waterwinningenhttps://leefmilieu.brussels/kwantitatieve toestand grondwaterhttps://grondwatermythes.blogspot.com/https://www.vmm.be/water/grondwater/grondwaterstand